ภาวะผู้นำ คืออะไร?

ภาวะผู้นำ (Leadership) คือ ความสามารถในการจูงใจ ชี้นำ และส่งอิทธิพลต่อบุคคลหรือทีม เพื่อให้มุ่งสู่เป้าหมายร่วมกัน โดยไม่จำเป็นต้องมีตำแหน่งทางการก็สามารถมี ภาวะผู้นำที่ดี ได้ หากมีทักษะในการสร้างความไว้วางใจ การตัดสินใจ และความสามารถในการพัฒนาคนรอบข้าง

5 ภาวะผู้นํา มีอะไรบ้าง?

1.ผู้นำแบบเปลี่ยนแปลง

ผู้นำแบบเน้นการ “เปลี่ยนแปลง” ไม่ใช่แค่บริหารตามระบบ พวกเขามักมี วิสัยทัศน์ ที่ชัดเจน มุ่งผลักดันทีมให้พัฒนาไปสู่ระดับที่สูงกว่าเดิม เช่น Satya Nadella CEO ของ Microsoft ที่เปลี่ยนวัฒนธรรมองค์กรให้เน้นการเรียนรู้แทนการแข่งขันภายใน

จุดเด่น:

• สร้างแรงบันดาลใจ
• ส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์
• โฟกัสการพัฒนาบุคลากรรายบุคคล

2. ผู้นำแบบผู้รับใช้

“ผู้นำ คือ ผู้ที่ทำให้ผู้อื่นเติบโต” คือหลักของผู้นำแบบนี้ ผู้นำจะฟังทีมก่อนตัดสินใจ มุ่งเน้นความสัมพันธ์และการสนับสนุน เช่น Mahatma Gandhi ผู้ใช้การรับฟังและเสียสละเพื่อส่วนรวม

จุดเด่น:

• เข้าอกเข้าใจทีม
  
• สร้างความผูกพัน
  
• นำด้วยความถ่อมตน
  

3. ผู้นำที่มีวิสัยทัศน์

Visionary Leader มีภาพอนาคตชัดเจนและสามารถถ่ายทอดให้ทีมเข้าใจ เช่น Elon Musk ที่ผลักดันเป้าหมาย SpaceX สู่การสำรวจดาวอังคาร ผู้นำแบบนี้เหมาะกับองค์กรที่กำลังสร้างสิ่งใหม่

จุดเด่น:

• มองการณ์ไกล
  
• สื่อสารวิสัยทัศน์ได้อย่างชัดเจน
  
• ขับเคลื่อนทีมด้วยความมุ่งมั่น

4. ผู้นำแบบแลกเปลี่ยน

ผู้นำแบบนี้เน้นระบบ รางวัล และความชัดเจน เหมาะกับองค์กรที่มี KPI ชัดเจน เช่น สายการผลิตหรือสายงานบริการที่ต้องการผลลัพธ์ที่คงที่และควบคุมได้

จุดเด่น:

• โฟกัสประสิทธิภาพ
  
• มีระบบรางวัล/บทลงโทษ
  
• เหมาะกับการบริหารในระยะสั้น
  

5. ผู้นำแบบประชาธิปไตย

ผู้นำที่เปิดรับความคิดเห็น ส่งเสริมการมีส่วนร่วมในทีม เช่นผู้นำทีม Startup หรือองค์กรนวัตกรรม ที่ต้องการไอเดียจากหลายฝ่าย

จุดเด่น:

• รับฟังทุกเสียง
  
• ส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์
  
• เหมาะกับทีมที่ต้องการเรียนรู้ร่วมกัน

วิธีวัดภาวะผู้นำและพัฒนา Leadership Development อย่างมีระบบ

Leadership Development ไม่ควรพึ่งแต่การอบรมเพียงอย่างเดียว การวัดและติดตามผลคือสิ่งที่องค์กรระดับโลกให้ความสำคัญ เช่น:

• LPI (Leadership Practices Inventory): ประเมิน 5 ด้านของพฤติกรรมผู้นำ เช่น การเป็นแบบอย่าง และการสร้างแรงบันดาลใจ
  
• MLQ (Multifactor Leadership Questionnaire): ใช้วัดภาวะผู้นำแบบเปลี่ยนแปลง และแบบแลกเปลี่ยน
  

องค์กรชั้นนำมักใช้เครื่องมือเหล่านี้ควบคู่กับ โปรแกรม Leadership Development ที่มีเป้าหมายชัดเจน เช่น Center for Creative Leadership หรือ Harvard ManageMentor

การเลือก “ภาวะผู้นำ” ที่เหมาะสม คือตัวแปรสำคัญของความสำเร็จ

“ภาวะผู้นํา มีอะไรบ้าง” คำตอบไม่ได้มีแค่รูปแบบเท่านั้น แต่ยังอยู่ที่ความเข้าใจบริบท องค์กร และบุคลิกของผู้นำเอง การพัฒนาภาวะผู้นำไม่ใช่การเลียนแบบ แต่คือการเลือกสิ่งที่เหมาะสมกับสถานการณ์จริง ไม่ว่าคุณจะเป็นผู้นำแบบใด สิ่งสำคัญคือการเข้าใจทีม เห็นคุณค่าของผู้คน และพัฒนา leadership อย่างต่อเนื่องเพื่อสร้างองค์กรที่มั่นคงและเติบโตไปพร้อมกัน